Qız Qalası Haqqında Məlumat
Qız Qalası Haqqında Məlumat
Qız Qalası, Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində yerləşən, tarixi və mədəni əhəmiyyətə malik bir abidədir. Bakı şəhərinin simvollarından biri olan bu qalayla bağlı çoxsaylı əfsanələr, tarixçilərin və arxeoloqların diqqətini cəlb edən maraqlı faktlar var. Həm tarixi, həm də memarlıq baxımından mühüm olan bu qala, şəhərin mərkəzində yerləşir və Bakının gözəl mənzərəsini tamamlayan nadir abidələrdən biridir.
1. Qız Qalasının Tarixi
Qız Qalası, Bakının qədim hissəsində, Dənizkənarı bulvarın yaxınlığında, Qiz Qalasi küçəsində yerləşir. Tarixi mənbələrə görə, bu qala 12-ci əsrə aid edilən bir abidə olaraq tikilmişdir. Lakin bəzi alimlər və tədqiqatçılar bu qalaya daha qədim dövrlərdən, məsələn, eramızdan əvvəl IV əsrdən etibarən yerli xalqlar tərəfindən istifadə olunduğunu qeyd edirlər.
Qala, əsasən, müdafiə məqsədilə inşa edilmişdir və Bakının tikilməkdə olan müasir şəhərsilkənin mərkəzində yerləşdiyi üçün strateji əhəmiyyətə malik olub. Tarix boyu müxtəlif imperiyaların hakimiyyəti altına düşən Qız Qalası, xüsusilə müxtəlif dövrlərdə səyahətçilər tərəfindən qeyd edilib.
2. Memarlıq və Struktur
Qız Qalası silindrik formaya malikdir və təxminən 28 metr hündürlükdədir. Qalanın diametri yer səthində 16.5 metr, yuxarı hissəsində isə 11.5 metr təşkil edir. Divarlarının qalınlığı 5 metrə qədər olur, bu da qala strukturunun möhkəmliyini göstərir.
Qalanın tikintisində istifadə olunan daşlar yerli materiallardan hazırlanmışdır, xüsusilə də Bakının yaxın ərazilərindən əldə olunan kərpiclərdən istifadə edilmişdir. Qız Qalasının əsas memarlıq xüsusiyyətlərindən biri onun çoxsaylı pəncərələrə malik olmasıdır. Bu pəncərələr qalanın müxtəlif mərtəbələrində yerləşir və müdafiə məqsədi ilə nəzərdə tutulmuşdur.
Qız Qalasında, həmçinin bir neçə mərtəbə mövcuddur, amma bunlar müasir dövrə qədər qorunub saxlanılmayıb və yalnız yuxarı hissələrdə bəzi otaqlar mövcuddur.
3. Qız Qalası haqqında Əfsanələr və Miflər
Qız Qalası ilə bağlı ən məşhur əfsanələrdən biri, qala adıyla əlaqəlidir. Əfsanəyə görə, qala bir zamanlar bir şahın qızına aid olub. Qız, sevgilisi ilə görüşmək üçün qaladan gizlicə qaçaraq evləndiyinə görə, atasının qəzəbinə uğrayıb. Şah qızı qalaya salıb və onun burada tək qalmasına hökm edib. Bu əfsanə müxtəlif zamanlarda bir çox ədəbiyyatçı və şairlərin yaradıcılığında təsvir edilmişdir.
Digər bir əfsanəyə görə, qala bir zamanlar bir qızın gözəlliyini qorumaq üçün tikilmişdi. Hər dəfə yeni bir atəş yandırıldığında, qala ətrafında yaşayan insanlar, gələcəkdə baş verəcək pis hadisələrdən xəbərdar olurlar. Bu əfsanələr, Qız Qalasının və onun ətrafındakı məkanların tarixi və mədəni əhəmiyyətini artırır.
4. Arxeoloji Tədqiqatlar və Tapıntılar
Qız Qalası, həmçinin ətrafında apardığı arxeoloji tədqiqatlarla da tanınır. Qala daxilində aparılan qazıntılar, müxtəlif dövrlərə aid əşyalar və qalıqlar aşkar etmişdir. Məsələn, qədim zamanlara aid keramikalar, daş alətlər və digər əşyalar qaladakı həyat haqqında mühüm məlumatlar verir.
Qız Qalasının arxeoloji tapıntıları, ilk növbədə şəhərin müxtəlif mədəniyyətlərə məxsus olduğuna dəlalət edir. Bu tapıntılar Bakının qədim tarixi barədə daha çox məlumat əldə etməyə kömək edir.
5. Qalanın Mədəni Əhəmiyyəti və Turizmi
Qız Qalası, Azərbaycanın mədəni irsinin vacib bir hissəsidir. 2000-ci ildə UNESCO-nun Ümumdünya Mədəni İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. Həmçinin bu qala Bakı şəhərinin ən çox ziyarət edilən turistik yerlərindən biridir. Hər il minlərlə turist Qız Qalasını ziyarət edir və onun təbii gözəllikləri və tarixi əhəmiyyəti barədə daha çox öyrənirlər.
Qız Qalası yalnız turistlər üçün deyil, həm də yerli sakinlər üçün böyük bir mədəni simvoldur. Onun ətrafında təşkil edilən tədbirlər, sərgilər və mədəni fəaliyyətlər yerli əhali üçün əhəmiyyətli bir sosial mərkəzə çevrilib.
6. Qız Qalasının Bərpası və Mövcud Durumu
Son illərdə Qız Qalası ciddi şəkildə bərpa olunub. Əsrlər boyu davam edən təbii fəsadlar və zərərli hava şərtləri nəticəsində qala bir neçə dəfə təmir olunub. Qala ətrafında aparılan təmir və qorunma işləri, onun uzun müddət daha yaxşı vəziyyətdə qalmasına və gələcək nəsillərə çatmasına imkan verib.
Müasir dövrdə Qız Qalasında müxtəlif sərgilər və tədbirlər keçirilir. Qalanın daxilində yerləşən kiçik muzey, Bakı şəhərinin tarixi və mədəniyyəti haqqında ziyarətçilərə məlumat verir. Qala həmçinin müxtəlif sənət sərgiləri və mədəni layihələrin keçirilməsi üçün də istifadə olunur.
7. Qiz Qalasi Haqqinda Ən Maraqlı Faktları
- Tikilmə tarixi: Qız Qalasının tikilmə tarixi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur, amma ən çox qəbul edilən fikrə görə, qala XII əsrdə inşa edilib.
- Yüksəkliyi: Qalanın hündürlüyü 28 metrdir və bu onu Bakının ən yüksək və ən yaxşı qorunmuş abidələrindən biri edir.
- Qız Qalasının divarları: Divarların qalınlığı 5 metrə qədərdir. Bu, qalanın yüksək müdafiə potensialına sahib olduğunu göstərir.
- Qız Qalasının adı: Qalanın adı əfsanələrdən gəlir və əfsanəyə görə, qala bir şahın gözəl qızına həsr olunub.
- Beynəlxalq Əhəmiyyət: Qız Qalası, 2000-ci ildə UNESCO-nun Ümumdünya Mədəni İrsi Siyahısına daxil edilib.
- Ziyarətçilər: Hər il Qız Qalasını minlərlə turist ziyarət edir, o cümlədən xarici və yerli turistlər.
Nəticə
Qız Qalası, yalnız Bakının tarixi və mədəniyyəti üçün deyil, həm də Azərbaycan xalqının mədəni irsi üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Həm arxeoloji, həm də memarlıq baxımından zəngin olan bu abidə, həmçinin turistlər üçün böyük bir cazibə mərkəzidir. Qız Qalasının keçmişi və əfsanələri, onun Azərbaycan tarixindəki yerini möhkəmləndirir və bu gün də dünyanın müxtəlif guşələrindən insanlar bu möhtəşəm abidəni ziyarət etməyə davam edirlər.
