Burun damcıları asılılıq yaradır?
Burun tutulması soyuq aylarda ən çox yaranan problemlərdən biridir. Yuxarı tənəffüs yolları infeksiyaları nəticəsində yaranan burun tutulmasının aradan qaldırmaq üçün çox zaman burun damcıları, spreylər istifadə olunur.
Bəzi burun xəstəliklərində həkimlərin tövsiyə etdiyi efedrin tərkibli burun tıxanıqlığı üçün damcıları burun içinə vurduqda geniş nahiyəyə çatır və xəstəlikdən şişmiş burun tıxanıqlığına səbəb olan burun adenoidlərini daraldır.
Həkim təyinatı olmadan istifadə olunan bu damcılar hər zaman fayda verirmi? Burun damcılarının hansı fəsadları yarana bilər? Damcılar asılılıq yaradırmı?
Tərkibində efedrin olan bu tip damcı və spreylər uzun müddət və yüksək dozada istifadə edildikdə, burunun daha da zədələnməsinə və burun ətlərinin şişməsinə səbəb olur, nəticədə tıxanıqlıq artır.
Qulaq, boğaz, baş və boyun cərrahiyyəsi uzman Elnur Əkbərovun məqaləsini təqdim edir:
İnsanın burnu tutuldusa, deməli rahatlığını itirəcək. Həyatın keyfiyyəti məhz sağlam burun yolları ilə nəfəs almaqdan asılıdır. Soyuqdəyməyə tutulanların adətən ilk növbədə burnu tutulur, boğazı şişir, nə burunla, nə də boğazla normal tənəffüs etmək olmur.
Adi insan burun tutulmasının səbəbini dəqiq bilmir. Çox vaxt qrip olduğunu fərz edib elə qarşısına çıxan ilk aptekdən burun damcılarından birini alıb başlayır özünü müalicə etməyə. İlk bir neçə gün bir qədər rahatlıq yaranır, nəfəs almaq asanlaşır. Bəzən tam keçib gedir də. Yəni müalicənin effekti olur, kimsə xəstəliyinə uyğun spreyi təsadüfən də ala bilər. Standart vəziyyətdə isə bir müddət keçir, burun tutulması adi hala çevrilir. Burun damcısı olmadan yaşamaq çətinləşir. İllərlə burnuna dərman damızdıran insanların sayı bir deyil, iki deyil.
Ksilometazolin, oksimetazolin tərkibli spreylər simptomatik təsir göstərirlər. Yəni selikli qişanı daraldıb-kiçildirlər. Bu tip burun damcılarını 5 gündən artıq istifadə eləmək olmaz, əks halda asılılıq yaranır. Uzun müddət yararlandıqda burunun içində rinit baş verir, selikli qişanın funksiyasının pozulması.
Zaman ötdükcə problemin həlli daha da çətinləşir. Burunun öz təbii mikroflorası faktiki məhv edilir, daxildə polip əmələ gəlir, normal nəfəs almaq lap çətinləşir. Bu mərhələdə insan artıq özünə yaratdığı “baş ağrısını” hansısa bir yolla həll etmək iqtidarında deyil. Tənəffüsü bərpa etmək üçün həm asılılıqdan yaxa qurtarmaq, həm də əməliyyat yolu ilə müdaxiləyə ehtiyac duyulur.
Sadə bir qripin sonra əməliyyat edilmək kimi çətin məsələyə çevrilməsi günümüzdə baş verən adi işlərdən biridir.
Bəs nə edək? Burun sistemini necə qoruyaq?
Bütün asılılıqlar kimi, burun damlası asılılığından da xilas olmaq göründüyü qədər asan deyil. Asılı insanların çoxunda, xüsusən də gecələr burun tıxanıqlığı olur və damcı damcılarına ehtiyac artır.
İlk növbədə bəzi profilaktik tədbirləri görmək yerinə düşərdi. İlk növbədə yuxudan ayılanda burunla normal tənəffüsü bərpa etmək lazımdır. Bunun üçün səhər idmanı, intensiv hərəkətlər, hətta çinlilərin tətbiq etdiyi Daos idmanı da münasibdir. Hər səhər mütləq evin havasını dəyişmək, bir növ nəmləndirmək lazımdır. Bəzən otaqda hava çox quru olur. Bu halda bəzi bitki yağları tərkibli dərmanlar istifadə oluna bilər.
Özbaşına burun damcılarını həkim nəzarəti olmadan qəbul etmək olmaz. Elə sprey var, pasiyenti müayinə etdikdən sonra ona uyğun seçilir və xeyli müddət qəbul edilə bilər. İstifadə müddətini də həkim təyin etməlidir.
Burun tutulubsa, gərək özündə bir cəsarət tapıb həkimə müraciət edəsən. Həkim məsləhəti olmadan burun damcılarından davamlı istifadə ağır nəticəyə gətirib çıxardar. Peşəkar həkim xəstənin dərdinə əlac yollarını yaxşı bilir. Digər halda mümkün fəsaddan qurtarmaq çətinləşəcək, gərək xəstəliyin ilk dövründə həkimə gedəsən. Düzgün müalicə, rahat və keyfiyyətli həyat deməkdir.
e-tibb.az
