Dizinizdən gələn səsə qulaq asın
Diz oynağı bədəndə ən çox yük daşıyan oynaqdır. Bu səbəbdən diz qapağına və qığırdaqlarına həddindən artıq yük düşür. Bu yük hətta bədən çəkimizlə mütənasib olaraq artır. Buna görə də diz problemləri geniş yayılıb. Dizlərdən gələn xırtıltıya bənzər səslər vacib əlamətdir. Lakin “IEEE Transactions on Biomedical Engineering” jurnalında dərc edilən yeni araşdırmaya görə dizimiz yalnız aşırı yükləndikdə və ya narahat olduqda deyil, əslində hər zaman səs çıxarır.
Mütəxəssis və komandasının həyata keçirdiyi layihədə dizlərin çıxardığı səsləri izləyə bilən bir diz binti hazırlanır. Sensorların və mikrofonların yerləşdiyi bu bintdə pyezoelektronik, yəni təzyiqə həssas təbəqələrdən istifadə olunur. Sensorlar dizlərin içindən gələn titrəyişləri aşkar edir və bu məlumatları mikrofonların köməyi ilə başqa bir cihaza ötürür. Bütün bu məlumatlar xüsusi proqramların köməyi ilə qrafiklərə çevrilir. Beləliklə, dizdə meydana gələn bütün növ səslər qrafik olaraq göstərilir. Bu üsulun tətbiqi nəticəsində məlum olur ki, səsin gəlmədiyini düşünsək də, dizlərimiz əslində hər bir hərəkətlə bir çox maraqlı səslər çıxara bilir. Ancaq çıxarılan səslərin xüsusiyyətləri dizin xəstə və ya sağlam olmasına görə dəyişir. Araşdırmada sağlam və xəstə dizlərdəki hərəkətlər və səs məlumatları incələnərək müəyyən hərəkətlərdə meydana gələn səslərin ardıcıl və ya dəyişkən olduğuna baxılır. Əldə edilən məlumatlara görə, sağlam dizlərin çıxardığı səslər ardıcıl olsa da, problemli dizlərdə səslər daha çox dəyişkən olur.
Layihənin birinci hissəsi artıq uğurla başa çatıb. Növbəti mərhələdə hazırlanmış bintin uyğun qiymətli və geyilə bilən monitorlarla birləşdirmək planlaşdırılır. Beləliklə, bu araşdırmanın nəticələrinin dizlərinə aşırı yük düşən idmançıların və yaşlı insanların dizlərinin vəziyyətini asanlıqla izləyə bilən, geyinilən bir texnologiyaya çevrilməsi hədəflənir. Sponsor DARPA da layihənin bu mərhələsində maraqlıdır. Çünki bu geyilə bilən texnologiya cihazı, xüsusilə müharibələrdə tez-tez rast gəlinən diz yaralanmalarında hərbçilərin öz vəziyyətlərini idarə etmələrinə imkan verərək lazımi tədbirləri görmələrini təmin edə bilir.
Araşdırmada əldə edilən məlumatlara görə, dizlərimiz əslində bizə düşündüyümüzdən daha çox şey deməyə çalışır. Bununla belə, dizlərdən gələn səslərin nə dediyini anlamaq üçün məlumatları ətraflı təhlil etmək lazımdır. Buna nail olunarsa, diz səsləri ürək döyüntüləri kimi ümumi bir "dinləmə" sahəsinə çevrilə bilər.
[xeberdarliq]
