Göz təzyiqi (qlaukoma) və onun müalicəsi
Göz içindəki təzyiqin artması prosesi göz təzyiqi adlanır. Gözdə iki cür maye var. Öndə olan maye gözdəki kiçik kanallardan xaricə axıdılır. Bu ifrazat sistemindəki tıxanmalar və dəyişikliklərlə göz təzyiqiarta bilər. Xalq arasında adı karasudur. Elmi olaraq qlaukoma olaraq adlandırılan göz təzyiqi, göz içi təzyiqinin artması problemidir.
Göz təzyiqi müxtəlif yollarla ortaya çıxa bilər. Göz təzyiqinin birdən -birə artdığı hallar da var. Bu özünü çox şiddətli bir ağrı formasında göstərir.
Göz təzyiqi riski hansı hallarda artır?
Genetik faktorlar
Ailə üzvlərində qlaukoma olanlar risk altındadır. Toplumda göz təzyiqi olma ehtimalı 2%-dir. Ancaq genetik faktorlar varsa, nisbət daha artır.
- Miyopi olanlarda
- Diabet xəstələrində
- Hiperopiyası yüksək olanlarda
- Yüksək qan təzyiqi olanlarda
- Aterosklerozu olanlarda
Bundan əlavə, iki göz arasında göz təzyiqində fərq varsa, bu insanlar diqqətdə saxlanılmalıdır.
Göz təzyiqinin simptomları nələrdir?
Görmə qabiliyyətinin tədricən azalması ilə özünü göstərir, lakin xəstə bunun fərqində olmur. Görmə qabiliyyəti tədricən azalır. Görmə qabiliyyəti itibsə, bu, inkişaf etmiş bir göz təzyiqinin meydana gəldiyi deməkdir. Anidən meydana gələn göz təzyiqi olan bucaq bağlanması halında görmə bulanıqlaşır və xüsusən də işıqların ətrafında bir pərdə yaranır. Şiddətli ağrı ilə müşayiət olunur. Bu vəziyyətin müalicəsi fərqlidir.
Göz təzyiqi necə ölçülür?
Göz təzyiqinin müalicəsində ilk addım göz təzyiqinin ölçülməsidir. Gözə hava püskürtməklə göz təzyiqini ölçmək olur, həmçinin aparatla gözə toxunularaq gözün içindəki təzyiqi təyin etmək mümkündür. Görmə sahəsi testi vacib bir diaqnostik üsuldur. Göz təzyiqi görməni ətraflardan azaltdığı üçün yarım saat ərzində ətrafdakı görmə sahəsi ölçülərək pozuqluq olub-olmadığı öyrənilə bilər. Göz sinirindəki çökmələrin də testi edilməli və artım olub-olmadığı yoxlanılmalıdır. Kornea qatının qalınlığı da əhəmiyyətli bir faktordur, çünki göz təzyiqini ölçən alətlər müəyyən bir qalınlığa uyğunlaşdırılır. Korneası daha qalın olan xəstənin nəticələri dəqiq olmaya bilər. Bu səbəbdən, bu incə detal xəstəliyin təqibində və düzgün diaqnoz qoyulmasında vacibdir. Göz təzyiqi ildə bir dəfə ölçülməlidir. Göz təzyiqinin 20 mm-dən çox olarsa, vəziyyət şübhəlidir.
Göz təzyiqinin müalicəsi necə olur?
Birincisi, damcılarla müalicə etmək mümkündür. Dərmanlar iki növdür. Göz damcıları gözdəki maye istehsalını azaltmağa kömək edir. Göz mayesinin kanallardan kənara daha rahat xaric olunmasını göz damcıları təmin edir. Damcılar həkim nəzarəti altında istifadə olunmalıdır. Lazım olduqda damcı iki qat artırıla bilər və ya qeyd etdiyimiz iki növ dərman eyni anda istifadə edilə bilər. Bu şəkildə gözdəki maye göz sinirinə zərər verməyəcək bir səviyyəyə endirilir. Adətən gündə bir və ya iki dəfə istifadə olunur.
İkincisi, lazer qlaukoma müalicəsi tətbiq oluna bilər. Lazer müalicələri 2-3 illik nəzarətə malikdir. Məsələn, xəstənin kataraktı da başlayıbsa, kataraktın yetişməsi gözlənilərkən dərmanlarla birlikdə lazerdən kömək gözləyə bilərik, ancaq lazerlə göz təzyiqini azaltmaq çətindir. Yağ lazeri ani göz təzyiqində tətbiq olunur.
Üçüncü üsul cərrahi üsuldur. Dərman müalicəsi göz təzyiqini azaltmırsa, qısa müddətli lazer müalicəsi tətbiq edilir və ya göz içi təzyiqi cərrahi üsulla azaldılır. Cərrahiyyə əməliyyatı infeksiya kimi ağırlaşmalara səbəb ola bilər və ya kataraktlı bir xəstədə kataraktın inkişafını sürətləndirə bilər. Buna görə hər xəstəyə tətbiq edilmir. Əvvəlcə dərmanla müalicə edilir. Effekt verməsə, cərrahi müdaxilədən istifadə olunur.
