Uşaqlarda qəbizlik nədir?
Sadə dillə desək, qəbizlik bərk nəcisin çətin defekasiyasıdır. Uşaqların gündə bir-iki dəfə defekasiya etməsi normal hesab olunur.
Körpələrdə, xüsusən də ana südü qəbul edənlərdə gündəlik defekasiya sayı daha çox ola bilər. Qəbizlik körpəlikdə və uşaqlıqda ən çox rast gəlinən xəstəliklərdən biridir. Yemək vərdişlərindən tutmuş istifadə edilən dərmanlara qədər bir çox səbəbi ola bilər.
Əsas səbəbi müəyyən etmək, qidalanma və həyat tərzi dəyişiklikləri müalicədə ilk addımlardır. Uşağın tualet vərdişlərinin tənzimlənməsi və həkim tövsiyəsi ilə dərman istifadəsi problemin aradan qaldırılmasına kömək edir.
Uşaqlarda qəbizliyin səbəbləri hansılardır?
Ən çox rastlaşdığımız növü olan sadə qəbizlik, ana südü kəsildikdə və bunun əvəzinə başqa qidalar verildikdə əmələ gəlir.
Körpələrdə:
Ana südü ilə qidalanma zamanı ananın qəbizliyi
Qatı qidalara keçid və qida konsentrasiyasının dəyişdirilməsi
Ana südündən inək südünə keçiddə çoxlu miqdarda inək südünün istehlakı (1 yaşdan əvvəl inək südü verilməməlidir)
Diş çıxarma və iməkləmə zamanı körpənin düzgün qidalanmaması
Körpəlikdə istifadə edilən dəmir həbləri
Uşaqlarda:
Uşaqlarda qəbizliyin əlamətləri hansılardır?
Bəzi körpələr gündə bir neçə dəfə, bəziləri isə 2-3 gündən bir nəcis ifraz edirlər. Əgər uşağın nəcisi sərtdirsə və onda defekasiya zamanı çətinlik və ağrı olursa, o zaman qəbizlikdən danışmaq olar.
Həkimin əlavə maye və ya meyvə püresi tövsiyə edə bilər. Qəbizlik davam etdikdə və körpənizdə qarın ağrısı, ürəkbulanma və ya qusma olduqda dərhal həkimə müraciət edin.
Uşaqlarda ümumi müşahidə olunan simptomlar
Bir neçə gün tualetə gedə bilməmək
Ayağın ucunda dayanmaq və ya bağırsaq hərəkətini saxlamaq üçün rəqs edirmiş kimi davranmaq
Qarın ağrısı və şişkinlik
Sızıntı səbəbiylə çirklənmiş alt paltarları
Enkomprezis: Düz bağırsaqda daşlaşmış nəcisin boşaldılması mümkün olmadığı üçün yeni gələn və nisbətən yumşaq nəcisin alta qaçırılması
Nəcisin sidik kisəsinə təzyiqi səbəbindən sidik qaçırma
Düz bağırsaqda qanaxma
Sidik yollarının infeksiyaları
Anoreksiya
Qəbizliyin irəlilədiyi və ya dərmanlara reaksiya vermədiyi hallarda daha geniş müayinə üçün uşaq qastroenterologiyası mütəxəssisinə müraciət etmək lazımdır. Qəbizliyin səbəbləri ilə bağlı araşdırmalar təkrarlanır və əlavə müayinələr aparılır.
Qəbizlik prosesində həyəcan simptomları aşağıdakılardır:
İshal hücumları
Nəcis ifraz edə bilməmək
Düz bağırsaqda qanaxma
Bu durumda kolonoskopiya, rektoskopiya, rektal manometriya müayinələri aparıla bilər.
Uşaqlarda qəbizliyin müalicə üsulları hansılardır?
Uzun sürən və ya tam müalicə olunmayan qəbizlik nəticəsində anusun kənarında çatlar əmələ gəlir. Daha sonra anusun yan tərəflərində bənövşəyi damar genişlənmələri görünür. Qəbizlik müalicə olunmazsa, irəlilyən yaşda (ilk gənclik dövründə) hemoroidə çevrilir.
Müalicədə xüsusilə qəbizliyin səbəbi olduğunu yaxşı bildiyimiz qidalar (banan, alma və kök, kola, çay, həddindən artıq istehlak edildikdə inək südü) qəbizlik azalana qədər qida rasionundan çıxarılmalıdır.
Nəcis tutma qabiliyyəti uşaqdan-uşağa fərqlilik göstərsə də, adətən 1-3 yaş arasında baş verir. Qəbizlik uşaqlarda müxtəlif problemlər yarada bilər və bu hallarda cərrahi əməliyyat da daxil olmaqla fərqli müalicə üsullarına müraciət olunur. Bu problemlərə anal çatlar, fistulalar, nəcis tutmama və ya hemoroid daxildir.
Qidalanma vərdişlərinin korreksiyası, sulu və yumşaq qidalarla qidalanma və bəzi dərmanlar qəbizliyi aradan qaldırmağa kömək edir. Uşaq qastroenterologiyası mütəxəssisi ilə görüşərək qəbizliyə səbəb ola biləcək faktorları tənzimləmək, qəbizliyə səbəb olan bütün qidaları qida rasionundan çıxarmaq və qidalanma tezliyini tənzimləmək gərəkdir.
Uşaqların etməsi vacib olan amillər
Müntəzəm olaraq idman etmək, lift əvəzinə pilləkənlərdən istifadə etmək, qaçmaq, gəzmək
Tualet hissi gəldiyi zaman dərhal tualetə getmək, tələsmədən bağırsaqların tam boşalmasını gözləmək
Hər gün çoxlu su içmək
Bol tərəvəz və meyvə yemək
Anal fissura səbəb olan qəbizliyi ortaya çıxaran amillər aşağıdakı kimi sadalanır:
Az lifli qidalarla qidalanmaq
Tərkibində az lif olan qidalar bağırsaqların çalışmasını ləngidir.
Az miqdarda maye qəbulu
Bol su içilmədiyi təqdirdə, bağırsağın içindəkilər də qatılaşır.
Hərəkətsizlik
Gün ərzində kifayət qədər hərəkət etməmək bağırsaqların tənbəlləşməsinə səbəb olur.
Dərmanlar
Müəyyən dərmanların uzun müddət istifadəsi qəbizliyə səbəb ola bilər. Bunları həkimlə birlikdə qiymətləndirməyiniz tövsiyə olunur.
