İnsanlar tərəfindən yetişdirilmədən evvəl meyvə və tərəvəzlər necə idi?
Meyvə və tərəvəzlərin yabanı formaları olduqca fərqlidir.
Çağdaş meyvə və tərəvəzlər
Çox gözəl görünürlər, eləmi? Genetik Modifikasiya Olunmuş (GMO) məhsullara çox rast gəlinir. İnsan min illərdir qida məhsullarının genetikasını dəyişir. Meyvə və tərəvəzlərin yabanı halı, dadı, ölçüsü indiki formalarından çox fərqlənirdi.
Yabanı qarpız
Giovanni Stanchi tərəfindən 1645-1672-ci illər arasında çəkilmiş bu rəsmdə görülən qarpızın içi boş olduğunu və altı üçbucaqdan ibarət olduğunu görürük.
Modern qarpız
Zamanla qarpızın keçdiyi təkamülə baxılsa, sululuğu və qalınlaşdığı görünür. Dənələri qara və təzədir.
Yabanı banan
İlk bananlar azı 7 min il əvvələ təsadüf edir. Vəhşi banana bənzər bitkilər Papua və Yeni Qvineya və Cənubi Asiyada yetişir.
Modern banan
Hazırki bananın daha dadlı, qabığının fərqli və təzəliyin qorunmasında effektli olduğu görünür.
Yabanı badımcan
Badımcanın sarı, ağ və narıncı rənglərinə rast gəlinir. İlk badımcanlar Çində yetişib.
Modern badımcan
Müasir badımcanların yabanı formasından çox böyük və çox tünd rəngdə olduğu müşahidə edilir.
Yabanı kök
İlk köklər İranda X əsrdə yetişdirilib. Bu köklər çəhrayı və ağ rəngdə, incə gövdəli olub.
Modern kök
Mütəxəssislər kökü hazırki formaya gətiriblər. Bəzi fərqliliklər yaranıb.
Yabanı qarğıdalı
İlk qarğıdalılara təxminən 9 min il əvvəl rast gəlinib. Bu qarğıdalılar nazik idi və dənələri kartof kimi quruydu.
Modern qarğıdalı
İndiki qarğıdalının 9000 il əvvəlki əcdadlarından min dəfə böyük olduğu bildirilir. Təxminən 5% daha çox şəkərli olması da tapıntılar arasındadır. Bu dəyişikliklərin yarıdan çoxunun XV əsrdə qarğıdalıların Avropaya köçündən sonra baş verdiyi də məlumdur.
Yabanı şaftalı
6 min il əvvələ təsadüf edən ilk şaftalılar indikinə yaxın dadda idilər.
Modern şaftalı
Daha dadlı və suludur. Yabanı formasından 64 dəfə böyükdür. Yeməli hissəsi daha çoxdur.
Yabanı portağal
Yabanı portağal göründüyü kimi daha az sulu və vizual olaraq iştahaaçan deyil. Müasir formasından fərqli olaraq, ağaclardan deyil, kollardan yığılır.
Modern portağal
Portağal təkamül keçdikdən sonra daha sulu olub. Şəkərlilik və dad baxımından çox fərqlidir.
Yabanı ananas
Ana vətəni Cənubi Amerika sayılır. Yabanı ananas dənəli və toxumlu idi. Daha az suluydu.
Modern ananas
Cari ananas su və şəkərlə boldur. Ticari əhəmiyyətli meyvədir.
Yabanı pomidor
Kiçik ölçüdə idi, rəngi fərqliydi. Terminoloji adı Lycopersicon olan yabanı pomidorun dadı hazırkindən çox fərqlənirdir.
Modern pomidor
Müasir pomidor daha fərqli növlərdədir. Dadı əvvəlki formasına nisbətən yaxındır.
Yabanı kartof
Yabanı kartofun vətəni Mərkəzi Amerika sayılır. Bundan 200-ə yaxın növ əldə olunub. Sözügedən coğrafiyada 120-yə yaxın növü vardır.
Modern kartof
İndiki kartof sululuğu, ölçüsü və rəng tonu baxımından əvvəlkindən fərqlənir.
