IQ testi harada və necə aparılır? Normal IQ-su olan uşağın intellektini artırmaq olarmı?
İnsan intellektinin 75%-i valideynlərdən uşaqlarına miras qalır. Qalan 25% insan özünü və maraqlarını inkişaf etdirdikcə dəyişir. Bu kontekstdə IQ testləri ən maraqlı mövzulardan biridir. Körpənin doğulduğu andan inkişafı onun zəkasına, yəni böyüdükcə IQ səviyyəsinə dair ipucları verir.
IQ dərəcəsini müəyyən edən təkcə mürəkkəb genlər və ətraf mühit faktorları deyil. Uşaqların intellektinin inkişafı üçün valideynlərin də diqqət və qayğısına ehtiyacı var. Bəs IQ testi necə və harada aparılır? IQ testi kimlər üçündür? IQ testinin qiyməti nəyi ifadə edir? Uşağın IQ səviyyəsini artırmaq olarmı? Klinik psixoloq Neil Serem Yılmaz bu sualları cavablandırıb.
IQ testi necə keçirilir?
Əvvəla, IQ testi necə aparılır? Yılmaz bu məlumatları verib:
"IQ testi, testi idarə etmək üçün səriştə və sertifikata malik bir psixi sağlamlıq mütəxəssisi tərəfindən aparılır. Test tətbiqi sakit bir otaqda həyata keçirilir. Bu tətbiq xəstəxana və ya klinika kimi mühitlərdə edilir. tətbiq olunur. Kublar, pazla bənzər materiallar və A standart test materialı istifadə olunur.Test uşağın performansından asılı olaraq 1,5-2 saat çəkə bilər”.
İQ testi kimlərə edilir?
Digər maraqlı sual budur: IQ testi kimlərə tətbiq olunur? Neil Serem Yılmaz bu məlumatları verir:
“IQ testləri klinik qiymətləndirmə vasitəsi olduğu üçün uşağın zehni geriliyi və ya üstün qabiliyyət şübhəsi kimi idrak qabiliyyətlərinin qiymətləndirilməsi lazım olduğu hallarda edilə bilər. Ən çox 6-16 yaş arası uşaqlar və gənclərə tətbiq edilir. Zehni gerilik şübhəsi, öyrənmə qüsuru şübhəsi, diqqətin yayınma şübhəsi kimi hallarda fikir vermək üçün istifadə edilir, lakin qəti diaqnoz üçün psixi sağlamlıq mütəxəssisi tərəfindən qiymətləndirilməlidir”.
Neil Serem Yılmazın digər suallara kifayət qədər zəif, çətinlik cavabları belədir:
İQ testi harada keçirilir? Düzgün nəticə necə əldə olunur?
IQ testləri rəhbərlik və araşdırma mərkəzlərində, dövlət xəstəxanalarında, özəl xəstəxanalarda və özəl klinikalarda tətbiq oluna bilər. Test mühiti sınaq üçün təşkil edilməlidir. Diqqəti yayındırmayan, sakit, yaxşı işıqlı bir mühitdə həyata keçirilməlidir. Dəqiq nəticə əldə etmək üçün uşaqda performans narahatlığı yaradacaq ifadələrdən çəkinmək lazımdır.
IQ testi balı nəyi ifadə edir, qarşılığı nədir?
Testin nəticəsi uşağın müxtəlif sahələrdə idrak qabiliyyətini qiymətləndirən subtestlərin cəmindən ibarətdir. Testdən alınan bal uşağın bacarıqlarının həmyaşıdları ilə harada müqayisə edildiyini qiymətləndirir. Testin bütün alt sahələri nəzərə alınmalı, hansı sahədə güclü, hansı sahədə çətin olduğu bir-bir qiymətləndirilməlidir.
Normal IQ-su olan uşağın zəkası artırıla bilərmi?
Zehni bacarıqlar inkişafa və güclənməyə açıqdır. Uşağın çətinlik çəkdiyi sahələr və ya normal inkişaf edən bacarıqları müxtəlif təlimlər, stolüstü oyunlar və ehtiyaclara uyğun işlərlə gücləndirilə bilər. Uşaqların zehni sahədə yaşadıqları çətinliklər onların idrak bacarıqlarına da mənfi təsir göstərə bilər. Uşağın idrak qabiliyyətindən səmərəli istifadə etməsi üçün onun psixoloji ehtiyacları ödənilməlidir.
IQ testi edilərkən diqqət olunması vacib olan məqamlar
IQ testləri düzgün istifadə edildikdə uşağı anlamaq və ehtiyaclarını qarşılamaq üçün dəyərli və lazımlı ölçmə vasitəsi olsa da, düzgün istifadə edilmədikdə uşaq üçün mənfi hallar yarada bilər. Bu testin nəticələrini uşağın zəif tərəflərini aşkara çıxarmaq, çətinlik çəkdiyi yerlərdə gücləndirmək və uşağa damğa vurmaqdan uzaq durmaq üçün bir fürsət kimi dəyərləndirmək son dərəcə vacibdir.
